اکراه در قتل

برخی از فقها ازجمله مرحوم خویی در مبانی تمکله المنحاج در رابطه با قصاص مکره شک نموده و به جواز قتل حکم کرده‏‌اند و فرموده‏‌اند چنانچه مکره بر قتل مرتکب قتل گردد مستحق قصاص نیست و در این مورد حکم به پرداخت دیه کرده و فرموده‏‌اند در چنین فرضی مکره می‌تواند مرتکب قتل شود زیرا که امر دایر است بین ارتکاب قتل( حرام) یا ترک حفظ نفس( واجب) و چون هیچکدام بر دیگری توجیهی ندارد لذا مکره مخیر است و می‌تواند به قتل دیگری اقدام نموده و یا خود را به کشتن دهد.
در اینصورت چنانچه اقدام به قتل مکره علیه کند او را نمی‌تواند قصاص کرد بلکه چون خون مسلمان نباید هدر رود،بر مکره پرداخت دیه لازم است در حالیکه طبق نظر مشهور مکره را مستحق قصاص می‌دانند قانونگذار بر خلاف جرایم مستم حد و تعزیر، طی ماده‏ی ۳۷۵ قانون مجازات اسلامی با تبعیت از نظر مشهورفقهای امامیه، اکراه را مجوز قتل ندانسته، بر همین اساس در صورت ارتکاب قتل، مرتکب قصاص و اکراهکننده به حبس ابد محکوم می‌گردد مضاف بر اینکه وفق تبصره‏ی یک ماده‏ی فوق الاشعار اکراه طفل غیرممیز و دیوانه با استناد به قاعده سبب اقوا از مباشر و همچنین فقدان قوه‏ی تمیز و تشخیص، موجب قصاصاکراه کننده و زوال مجازات اشخاص مزبور خواهد بود ضمن اینکه این وضعیت در تبصره‏ی ۲ ماده‏ی مذکورراجع به طفل ممیز بدلیل واجد بودن نسبی حداقل قوه‏ی تمیز و تشخیص متفاوت می‌باشد هرچند طفلموصوف فاقد مسیولیت کیفری و مجازات است اما اکراه کننده به حبس ابد محکوم و دیه مقتول بر عهده یعاقله طفل ممیز می‌باشد از طرفی قانونگذار با رویکرد و نوآوری جدیدی به موجب ماده ۳۷۷ قانون مجازاتاسلامی مصوب سال ۹۲، اکراه در جنایت بر عضو را موجب قصاص اکراه کننده دانسته است.
خلاصه ماشینی: "ر ه شونده بالغ و در خصوص مبنای عدم رفع مسوولیت کیفری باید بیان داشت اصل تساوی ارزش جان انسان‏‌ها و قداست نفس انسان به‏نظر میرسد مانع پذیرش جواز ارتکاب قتل ناشی از اکراه باشد چراکه به حکم اصل تساوی انسان ها، جان هیچ کس بر جان سایرین رجحان نداشته و هرگونه تعرض به حیات دیگری در چنین شرایطی ترجیح بلامرجح، قبیح و قابل مجازات است و به دلیل محال بودن ترجیح بلامرجح نمیتوان برای نجات جان خود یا دیگری مرتکب قتل شخص بیگناه دیگری شد.

منبع : مقاله اکراه در قتل