کیفیت محیط شهری

کیفیت محیط شهری

در دهه­های اخیر موضوع کیفیت محیط شهری به یکی از مباحث کلیدی در حوزه مطالعات انسان و محیط تبدیل شده است. سنجش کیفیت نه فقط براساس محیط عینی بلکه هم‌چنین بر پایه ادراک افراد از محیطی که به آن تعلق دارند صورت می­پذیرد. در این راستا کیفیت محیط براساس رضایتمندی شهروندان نیز قرار می‌گیرد. بنابراین باید بررسی شود که برداشت ذهنی افراد از کیفیت مکانی که در آن زندگی می­کند چگونه است. ویژگی­هایی که شهرهای کوچک به درک و تفسیر بیشتر از محیطی که افراد در آن زندگی می­کنند کمک می­کند کدامند. مقاله حاضر با هدف سنجش کیفیت محیط شهری در شهرهای عجب­شیر، ایلخچی، ملکان و آذرشهر نگاشته شده است و بر آن است که با توصیف و تشریح مفهوم کیفیت محیط شهری، ضمن بررسی وضعیت این چهار شهر از لحاظ شاخص­های کیفیت محیط شهری، به شناسایی مولفه­های موثر بر رضایتمندی از کیفیت محیط شهری در این شهرها بپردازد. شیوه انجام این تحقیق بر مبنای روش تحلیل رگرسیون چند متغیره سلسله­مراتبی بوده و مدل ارائه شده در این زمینه نیز بر اساس چارچوب دیدگاه تحقیقات تجربی استوار می­باشد که به مدل تجربی سنجش کیفیت محیط معروف است. بر اساس نتایج به‌دست آمده، وضعیت کیفیت محیط شهری در چهار شهر مورد مطالعه پایین­تر از حد متوسط قرار گرفت؛ در این بین باتوجه به ویژگی­های خاص شهرهای کوچک از لحاظ اجتماعی و روابط بین ساکنین، ویژگی کیفیت محتوایی از وضعیت مناسبی در این شهرها برخوردار بود. در بین مولفه­های موثر بر کیفیت محیط شهری در مجموع کیفیت محیط ستی بالاترین رتبه را به خود اختصاص داد.
کیفیت محیط شهری به‌عنوان بخشی از کیفیت زندگی، از مباحث کلیدی در حوزه‌ی مطالعات شهری است که با رشد سریع شهرها و تمرکز جمعیت و فعالیت دست­خوش تغییر قرارگرفته است. به دلیل این­که کیفیت محیط شهری دارای دو بعد عینی و ذهنی است، سنجش آن نیز به دو صورت محیط عینی و بر اساس ادراک افراد از محیط شهری انجام می‌پذیرد. در همین زمینه، مقاله­ی حاضر باهدف سنجش کیفیت محیط شهری مسکن مهر شهر سبزوار اقدام به شناخت و ارزیابی شاخص‌های مؤثر بر کیفیت محیط شهری نموده است. این پژوهش، ازنظر هدف دارای رویکردی کاربردی- توسعه‌ای و ازنظر روش، توصیفی ـ تحلیلی است. روش گردآوری داده‌ها ابتدا به‌صورت کتابخانه‌ای و اسنادی بوده و سپس بعد از طراحی پرسش‌نامه و محاسبه­ی جامعه­ی آماری که ساکنین مسکن مهر شهر سبزوار هستند، از طریق فرمول کوکران تعداد 340 پرسش‌نامه پیش‌بینی ‌شده و از طریق پیمایش میدانی به‌صورت تصادفی تکمیل گردیدند. شیوه­ی تحلیل این تحقیق، آزمون T تک نمونه و رگرسیون چندمتغیره است که به‌صورت سلسله مراتبی مورد تحلیل قرارگرفته است. نتایج مطالعه، نشان‌دهنده­ی رضایت ساکنین ویژگی‌های ستی و عدم رضایت از ویژگی‌های محیط شهری است. کیفیت محیط شهری برآیند ویژگی‌های محیط ستی و ویژگی‌های محیط شهری است که با میانگین 2.62 کم‌تر از میانگین نظری (3) است که نشان سطح پایین کیفیت محیط شهری و عدم رضایت شهروندان است. هم‌چنین در بین شاخص‌های سه‌گانه‌ی محیط شهری، ویژگی‌های کالبدی- فضایی با ضریب بتای 735/0 اهمیت بیش‌تری از ویژگی‌های اجتماعی با ضریب بتای 732/0 و ویژگی‌های محتوایی با ضریب بتای 603/0 دارد. در تحلیل سطح نهایی مدل نیز محیط شهری با ضریب بتای 014/1 اهمیت بیش‌تری نسبت به محیط مسی با ضریب بتای 513/0 در سنجش کیفیت محیط شهری محدوده‌ی موردمطالعه دارد.

منبع:مقاله کیفیت محیط شهری